Yutak – Farinks Kanserleri
Yutak (farinks), sindirim sisteminin yemek borusu üzerinde kalan kısmıdır. Üç bölüme ayrılır:
- Nazofarinks (geniz) : Burunun gerisinde yer alır. Farinksin bu bölümü solunum sistemine aittir.
- Orofarinks : Ağız boşluğunun arkasında kalan kısımdır. Bu bölüm solunum ve sindirim sistemlerinin ortak alanıdır.
- Hipofarinks : Gırtlağın arkasında kalan ve yemek borusunun hemen üzerinde kalan kısımdır.
Farinks kanserlerinin çoğu, mukoza adı verilen ve yutağın iç yüzeyini döşeyen tabakanın yüzeyindeki yassı hücrelerden kaynaklanan kanserlerdir. Genellikle yutağın iç yüzeyden başlayan kanserler büyüdükçe çevresindeki derin yapılara, sinirlere, damarlara, lenf bezlerine yayılır.
Yutak kanserlerinde risk faktörleri
Tütün ürünlerinin kullanımı (sigara içen kişilerde yutak kanseri gelişme riski içmeyenlere göre çok daha fazladır), aşırı alkol kullanımı, insan papillom virüsü (HPV=Human Papilloma Virus) bilinen risk faktörleridir.
Yutak kanserinde belirtiler
- Boğaz ağrısı
- Boğazda yabancı cisim hissi
- Boyunda şişlik
- Yutkunma zorluğu
- Yutkunurken ağrı
- Kilo kaybı
- Öksürük
- Kulak ağrısı
- Ses değişikliği
Bu belirtiler kanser dışındaki hastalıklarda da görülebilir. Bu belirtilerin birkaç haftadan uzun sürmesi ve düzelme göstermemesi durumunda kanserden şüphelenilmeli ve bir hekime muayene olunmalıdır.
Tanı ve tedavi
Öncelikle endoskop adı verilen optik aletlerle yutak muayenesi yapılır, gerekli görülürse baryumlu röntgen filmi istenebilir. Şüpheli durumlarda tanı için, biyopsi alınır. Biyopsiden önce ya da sonrasında, kanserin yutak veya boyundaki yayılımını ve büyüklüğünü değerlendirmek için, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, boyundaki lenf bezlerinin değerlendirilmesi için de ultrasonografik tetkik istenebilir.
Tedavi şeklini belirlemede etkili faktörler
- Kanserin yutakta yerleştiği bölge
- Kanserin büyüklüğü ve yayıldığı yerler
- Biyopsi ile belirlenen hücre özellikleri (patoloji sonucu)
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
Tedavi seçenekleri
- Ameliyat : Yutağın,ağız boşluğu ve gırtlağın arkasında kalan bölümlerindeki (orofarinks-hipofarinks) kanserlerinde tek başına ya da radyoterapi ile birlikte cerrahi tedavi uygulanabilir
- Radyoterapi (radyasyon tedavisi) : Özellikle burunun gerisinde yer alan yutak bölümü (nazofarinks) kanserlerinde primer tedavi yöntemidir.
- Kemoterapi (ilaç tedavisi): İlk tedavi seçeneği değildir. Genellikle ameliyatın mümkün olmadığı veya ameliyat ve radyoterapi uygulanıp kanserin kaybolmadığı ya da tekrarladığı durumlarda kullanılır.