Çeşitli nedenlerle koku duyusunda bozukluklar oluşabilir. En sık rastlanan koku alma bozukluğu koku alamamaktır (Anosmi). Bunun dışında kokuları kötü şekilde algılama, var olmayan kokuyu algılama, koku duyusunda artış ya da kısmi azalma, var olan kokuyu yanlış algılama gibi koku duyusu bozuklukları bulunmaktadır. Koku duyusunun kısmen veya tamamen kaybı, yaklaşık her 10 kişiden birinde görülen bir durumdur. Yiyeceklerin lezzeti, dilin algıladığı tat duyusuna kokunun eklenmesi ile oluşur. Koku bozukluklarında lezzetin bir bileşeni ortadan kalktığı için kişiler çoğunlukla “tat alamıyorum” diye ifade ederler.
Nedenleri
- Allerji
- Geniz eti
- Kafa travması
- Enfeksiyonlar (örneğin soğuk algınlığı, grip)
- Burun polipleri
- Burun septum deviasyonu
- Kronik sinüzit
- Burun ve sinüs tümörleri
- Hipofiz bezi ya da ön beyin tümörleri
- İlaçlar (bazı antibyotikler, antidepresanlar, antihistaminikler)
- Tütün kullanımı
- Yaşlanma
- Parkinson hastalığı
- Alzheimer hastalığı
- Kemoterapi
- Çinko eksikliği
- Hormonal nedenler (hamilelik, gibi)
- Beslenme bozuklukları
Koku kaybı düzelir mi?
Enfeksiyonlara ve allerjiye bağlı koku duyusundaki azalmalar çoğunlukla kendiliğinden azalır veya tamamen düzelir. Kafa travmasına ve yaşlanmaya bağlı koku kayıpları çoğunlukla kalıcıdır. Diğer nedenler ortadan kalktığı veya tedavi edildiğinde koku duyusu düzelebilir.
Tedavi
Tedavi altta yatan nedene göre uygulanır. Eğer sebep cerrahi bir yöntemle giderilebilecek bir hastalıksa (Nazal polipler, müzmin sinüzit ve septum deviasyonu) cerrahi uygulama, mevcut enfeksiyonun ilaçla tedavisi, kimyasal maddeye maruz kalma ya da ilaç kullanımı sonucu ortaya çıkmışsa bu madde ya da ilaçlarla temasın kesilmesiyle asıl neden ortadan kaldırılır. Ayrıca, sigara içilmemeli ve içilen yerlerde bulunulmamalıdır. Koku alma bozukluğu doğuştan bir anomaliye bağlı ya da yaşlılıktan kaynaklanıyorsa genellikle kalıcıdır.