Bademcik Ameliyatı – Tonsillektomi ve Tonsillotomi
Bademcik (tonsil) nedir?
Bademcikler, boğazımızın her iki yanında bulunan bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Boğaza giren bakteri ve virüs cinsi mikropları yakalarlar ve vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı antikorları üretirler.
Bademcik iltihabı (tonsillit) nedir?
Bademcik iltihabı, bademciklerin mikroplarla karşılaşması ve şişmesi sonucunda gelişir. Eğer sık tekrarlayan bademcik iltihabınız varsa, doktorunuz bademciklerin alınmasını önerebilir. Sık sık iltihaplanmaları nedeniyle savunma görevini yapamaz duruma gelmiş bademcikler, mikroplarla savaşmak yerine, tam tersine sağlığa zararlı hale gelebilir.
Bademciklerin büyümesi (Tonsil Hipertrofisi) Nedir?
Hipertrofi, büyümüş bademcikler içindeki bağışıklık hücreleri ile bunların arasındaki fonksiyon görmeyen dokuların sayıca artması ve/veya genişlemesi ile ortaya çıkar. Sık geçirilen enfeksiyon ataklarına bağlı olabileceği gibi enfeksiyon hikayesi olmayanlarda da görülebilir. Çocuklardaki obstrüktif uyku apnesinin en sık nedenini tonsil ve adenoidlerin büyümesine bağlıdır. Yine çocuklarda yüz, çene ve damakta şekil bozukluğuna da neden olabilir.
Bademcik Ameliyatı ne zaman gereklidir?
Bakterilerin neden olduğu bademcik iltihaplanmalarının tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Ancak, solunumu engelleyecek derecede bademciklerin büyümesi, sık tekrarlayan bademcik iltihaplanmaları, bademciklerin yutma güçlüğüne sebep olması gibi durumlarda bademciklerin alınması (Tonsillektomi) veya Bademciklerin küçültülmesi/bir kısmının alınması (Tonsillotomi) ameliyatı önerilebilir.
Hangi durumlarda bademciklerin alınması (Tonsillektomi), hangi durumlarda Bademciklerin küçültülmesi (Tonsillotomi) ameliyatı önerilir?
Bu konuda genel görüş şudur; Şayet büyümüş bademcikleri olan bireylerde, sık tekrarlayan ve müzmin bademcik iltihabı yoksa, tonsillotomi (Bademciklerin küçültülmesi) yöntemi tercih edilir. Halk arasında bademciklerin tıraşlanması diye de tanımlanan bu ameliyat farklı pek çok cerrahi enstrümanla yapılabilmesine rağmen, günümüzde en popüler olanları Coblator, thermal welding ve microdebrider tonsillotomilerdir. Ancak son zamanlarda müzmin bademcik iltihabı olan büyümüş bademciklere de tonsillotomi (Bademciklerin bir kısmının alınması) ameliyatı uygulanmakta ve literatürde yüksek oranda cerrahi başarıdan bahsedilmektedir. Bu tür cerrahi müdahalelerde ameliyat sonrası iyileşme dönemi de çok daha konforlu olmakta.
Bademciklerin alınması (Tonsillektomi) veya Bademciklerin küçültülmesi (Tonsillotomi) ameliyatlarının birbirine göre avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Bademciklerin küçültülmesi (Tonsillotomi) durumunda kanama riski çok daha azdır. Ağrı da daha az olduğu için, hastalar normal beslenmeye ve sosyal aktivitelere daha erken dönerler. Yani ameliyat sonrası iyileşme dönemi Bademciklerin alınması (Tonsillektomi) na göre çok daha konforludur. Belki de en önemli dezavantajı küçültülen bademciklerin tekrar büyüme riskidir. Tekrar büyüme oranı kullanılan cerrahi yöntemlere ve cerrahın tecrübesine göre değişmekle birlikte ortalama %5 tir.
Ameliyatta çevre dokulara zarar verecek yüksek ısı oluşmadığı için, Koblatör gibi gelişmiş teknolojileri bademciklerin küçültülmesinde tercih ediyoruz. 2000 den fazla Tonsillotomi – parsiyel tonsillektomi deneyimimizle, Ankara’da bademcikleri küçültme ameliyatlarını başarıyla gerçekleştirmekteyiz. Bu cerrahiler son zamanlarda popüler hale gelmiştir. Ancak, bademcikleri küçültme ameliyatları bu kadar yaygınlaşmadan önce de, 2006 yılından beri, uyguluyor olmamız, Bademcikleri küçültme cerrahilerinin Dünya da öncülerinden olmamız ve bu konudaki deneyimlerimizi akademik çalışmalarla (makaleler: Impact of Partial and Total Tonsillectomy on Adenoid Regrowth-Comparison of radiofrequency ablation, laser and coblator techniques in reduction of tonsil size) dünya tıbbının hizmetine sunmak, Türk hekimi olarak bizim için onur vesilesidir.
Bademcik ameliyatı (Bademciklerin alınması veya küçültülmesi) sonrasında nelere dikkat edilmeli?
Bademcikler alınmışsa, uygulanacak diyet daha çok sıvı ve yarı katı gıdaları içermelidir. Ameliyat günü sulu gıdalar alınmalıdır (Ör: su, süt, narenciye olmayan meyve suları, muhallebi, puding, yoğurt, dondurma)
Ameliyatı takip eden gün yukarıdakilere ek olarak sütle yumuşatılmış patates püresi.
Ameliyatı takip eden ikinci ve üçüncü günlerde yukarıdakilere ek olarak yumuşak sebze yemekleri, makarna, pilav yenebilir.
Dördüncü günden itibaren ekmek kenarı, bisküvi, cips gibi boğazı tahriş edebilecek sert gıdalar ve asitli içecekler hariç normal beslenmeye geçilebilir.
Koblatörle bademciklerin küçültüldüğü yöntemlerde normal gıdalara başlamak çok daha erken olmaktadır.
Bademciklerin bulunduğu bölge ameliyattan sonra açık yara olarak kalmaktadır. Bu nedenle yutkunma sırasında boğaz ağrısı ve kulağa vuran ağrı olabilir ve 1 haftadan daha uzun sürebilir. Ancak bademcikleri küçültülme cerrahilerinde genellikle, ilk günden sonra, ağrı kesici ihtiyacı olmamaktadır.
Kanama, bademcik ameliyatları sonrasında en çok dikkat edilmesi gereken durumdur;
Bademciklerin alınmasından sonra kanama, iki dönemde pik yapar, İlk 24 saat içinde kanama (ortalama %1-%2) ve ameliyatı takip eden 10 gün civarında (ortalama %3-%5). Bademciklerin alınmasından sonra ortalama %5 civarında kanama riski olmasına karşın, koblatörle bademciklerin küçültülmesinde kanama riski %1’in altındadır.