Horlama ve Uyku Apnesi

Gürültülü bir şekilde horlamak, sadece horlayan için değil, bu kişiyle birlikte uyuyanlar için de rahatsız edici bir problemdir ve ciddi bir sağlık sorunu olan uyku apnesine işaret edebilir.

Uyku sırasında gevşeyen, yumuşak damak, dil, bademcikler ve boğaz dokuları, hava yolunu daraltır ve havanın geçişi sırasında gürültülü bir şekilde titreşirse bunun yansıması şiddetli horlamadır. Ancak bu bölgelerdeki tıkanma, hava akışının azalması veya tamamen durmasına sebep olursa obstrüktif (tıkayıcı) uyku apnesi ortaya çıkar. Bazen de, beyin nefes almak için, solunumu kontrol eden kaslara gerekli sinyalleri göndermez, bu durum merkezi (santral) uyku apnesi ile sonuçlanır.

Kimler Risk Altındadır?

Çok şiddetli horladığınız söyleniyorsa, sabahları yorgun uyanıyorsanız ve gündüzleri uyukluyorsanız uykuda solunum duraklamaları (uyku apnesi) sorununuz olabilir,

Risk Altındaki Kişiler

Yeterli süre uyuduğu halde, sabahları dinlenmemiş olarak kalkanlar ve gündüz uyuklayanlar

Uykudaki bölünmeler nedeniyle derin bir gece uykusu mümkün olmadığından, sabahları yorgun, dinlenemeden uyanma ve gündüz uyuklamaları görülür. Uyku apnesi olan kişiler işte çalışırken, televizyon seyrederken, okurken, otobüste ve hatta araba kullanırken uyuklayabilirler. Uyku apnesi olup araç kullanan kişilerde trafik kazası geçirme riski 3 ile 5 kat daha fazladır. Çocuklardaki uyku apnesi genellikle okul başarısındaki düşme ile kendini gösterir.

Kilo fazlalığı olanlar:

% 1 lik kilo artışı, uyku apnesinde ortalama % 3 lük artışa sebep olur.

Nedeni açıklanamayan; kalp ve solunum yetmezliği, tansiyon yüksekliği, ve cinsel performans düşüklüğü yaşayanlar:

Apne sırasında kandaki oksijenin ani düşmeleri kan basıncının artmasına, kalp ve damar sisteminin zorlanmasına neden olur. Uyku apnesi olan kişilerin hemen yarısında hipertansiyon vardır ve bu da kalp yetmezliği ile beyin kanaması riskini artırır. Kalp hastalığı olan kişilerde uyku apnesinin neden olduğu oksijen düşüşleri kalp krizine bağlı uykuda ani ölüm riskini artırdığı bilinmektedir. Yine yapılan araştırmalarda uyku apnesi olan erkeklerde erektil fonksiyon bozuklukları gibi nedenlerle cinsel performansta azalma normale göre çok daha fazla görülmektedir.

Büyümüş bademcikler ve geniz eti varlığı:

Daha çok çocuklarda görülen uyku apnesinin nedenidir, ancak bazen erişkinlerde de sorumlu olabilir.

Alt ve Üst çenesi normalden geride olanlar:

Alt ve/veya Üst çenenin geride olması dilin ve yumuşak damağın geriye doğru yer değiştirerek hava yolunu daraltmasına neden olur.

Horlama ve uyku apnesi ile ilgili burada sıralananların dışında daha farklı risk grupları da mevcuttur.

Kendinizi Test Edin

Aşağıdaki formu (Epworth uykululuk ölçeği) doldurarak, uyku apnesinin gün içindeki belirtileri hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.

Not : Uyku apnesinde kesin tanı için uyku testi (polisomnografi) gereklidir. Bu gibi formlar kesin tanı aracı değildir.

Epworth Uykululuk Ölçeği

Değerlendirme ve Tanı

Uyku apnesinin nedeni ve yol açtığı sorunlar birden çok sisteme ait olabildiği için KBB, Göğüs Hastalıkları, Kardiyoloji ve Nöroloji uzmanlarının ayrı ayrı değerlendirmeler yapması gerekebilir. KBB uzmanının değerlendirmesi muayene ile başlar. Bu muayenede doktorunuz burundan başlayarak nefes borusuna kadar havanın geçtiği alanlarda daralmaya neden olabilecek şekil değişikliklerini arayacaktır.

Bundan sonra, bir uyku çalışması (polisomnografi) ile uykuda vücudun çeşitli fonksiyonlarının kaydedildiği bir incelemenin yapılması gerekir.

Doktorunuz ayrıca hava yolunun dar bölgelerini değerlendirmek ve üzerinde ölçümler yapmak için sizden “sefalometri” adı verilen özel bir röntgen filmi isteyebilir.

Sizin Yapabilecekleriniz

Kilo fazlanız varsa zayıflayın. Kilo fazlası olan kişilerde zayıflama, apnenin önemli oranda azalmasını sağlamaktadır.

Alkol, sakinleştirici ve uyku ilaçlarını kullanmaktan kaçının. Bu maddeler boğazdaki kasların gevşemesine neden olarak solunumu etkilerler.

Sırtüstü yatmaktan kaçının. Sırtüstü yatmak dilin ve yumuşak damağın geriye sarkarak hava yolunu daraltmasına neden olur.

Hekiminizin Önereceği Tedavi Seçenekleri

PAP cihazları: Uyku apnesinde en etkili tedavi yöntemi, burun üzerine yerleştirilen bir maske aracılığıyla solunum yoluna basınç veren bir cihazla uyumaktır. Bu tedavinin etkili olabilmesi için, haftada en az 5 gün hastaların cihazla uyumaları gereklidir. PAP cihazlarının etkinliği ve başarısı oldukça yüksektir. Ancak PAP tedavisinin hastalar tarafından sürdürülebilirliği oldukça düşüktür. Birçok çalışma da hastaların en az yarısının, PAP tedavisine devam etmedikleri bildirilmektedir.
Cerrahi tedaviler: KBB muayene bulguları ve hastanın talebine göre ilk seçenek olarak uygulanabileceği gibi PAP tedavisini tolere edemeyen hastalar için alternatif tedavi yöntemi olabilir. Cerrahi tedavilerin amacı hava yolunu kapatan dokuların alınması, küçültülmesi, veya gerginleştirilmesidir.

Robotik, horlama ve uyku apnesi ameliyatları:

Robotik cerrahi sistemlerin Kulak Burun Boğaz alanında kullanıma girmesi, uyku apnesi ve baş boyun kanserlerinin tedavisinde çığır açmıştır. Daha önceleri ağız içinden müdahalede yetersiz kaldığımız veya sınırlı olarak ulaşabildiğimiz dil kökü ve epiglota (gırtlağın üstündeki kıkırdak kapakçık) yönelik cerrahileri, dışarıdan kesi olmadan, ağız yoluyla, kolaylıkla uygulayabiliyoruz. Robotik cerrahinin kulak burun boğaz ameliyatlarındaki temel avantajı, cerrahın elinin erişemediği dar alanlara ağız yoluyla ve cilt kesisi olmadan erişmesine imkan sağlamasıdır.

Cerrahi sahaya ulaşmada sunduğu kolaylıklar dışında robotik sistemin bir çok avantajı vardır; 3 boyutlu görüş altında ameliyat sahası 16 kez büyütülür, Robotun uçları el bileğinden daha fazla hareket kabiliyetine sahip olup, 7 düzlemde 540 derece hareket edebilir, ayrıca robotta elin titremesi de kaldırılmıştır.

Robotik cerrahinin tüm bu avantajlarını, Horlama ve uyku apnesi ameliyatlarında kullanıyoruz. 150 den fazla robotik cerrahi deneyimimizle Ankara da Robotik Horlama ve uyku apnesi ameliyatlarını başarıyla gerçekleştirmekteyiz. Yine Türkiye de ilk defa Robotik Uyku Apnesi Canlı Cerrahi uygulaması, 20 Nisan 2017 tarihinde, Ankara AEH de ekibimiz tarafından gerçekleştirilmiştir.

Her ne kadar uyku apnesinin tedavisinde, robotik cerrahiyüksek başarı oranına sahip olsa da her hastaya uygulanabilecek standart bir yöntem değildir. Ancak seçilmiş uygun hastalar için faydalıdır.

Uyku apnesinde dil köküne yönelik diğer ameliyatlar:

Bu ameliyatlar dil kökünün hava yolunu tıkadığı hastalarda dil kökünü küçülterek, dilden kas dokusu çıkartarak, veya dili öne çekerek solunum yolunun genişletilmesini sağlar. Bunun için sıklıkla tercih edilen cerrahi yöntem, koblatörle dil kökünün küçültülmesidir. Robotik cerrahi sistemler gibi özel donanım gerektirmemesi ve daha ucuz olması, ameliyat sonrası ağrının daha az olması gibi avantajlara sahiptir.

Uyku apnesinde yumuşak damak ve yutak bölgesi ameliyatları :

Bu cerrahilerde, yumuşak damak, yutağı çevreleyen dokular ve bademciklere müdahale edilir. Çoğunlukla bademcikler çıkarılır, yumuşak damak ve yutağın direncini artırmaya yönelik rekonstrüktif işlemler yapılır.

Uyku apnesinin cerrahi tedavisinde önemli noktalar;

Her cerrahi yöntem, her hasta için uygun değildir. Başarılı bir sonuç için hastaların bireysel olarak değerlendirilip, uygun cerrahi araç ve metodun belirlenmesi gerekir. 2000 li yıllarda horlama şikayeti olan hemen her hastanın yumuşak damağına lazer ile müdahale edilmiş, fakat istenilen faydayı sağlamadığı için, kısa sürede terk edilmişti.
Ameliyat kararı verilen her hastaya uyku endoskopisi yapılması, cerrahi başarıyı artıran önemli bir incelemedir.
PAP tedavisini tolere edemeyen hastalar umutsuzluğa kapılmamalı. Bunlar da cerrahi tedaviden kısmen veya tamamıyla fayda görebilir.

Merkezi uyku apnesinde tedavi:

Merkezi uyku apnesinin muhtemel nedenleri arasında kalp, sinir sistemi ve kas hastalıkları bulunur. Bu hastalıkların tedavisi apnenin düzeltilmesinde de yararlı olabilir. Ayrıca PAP cihazları da bunlarda faydalı olabilir.

Konu Hakkındaki Akademik Yayınlarımız