Vertigo (Baş Dönmesi) Nedir?
Vertigo (Baş Dönmesi); kişinin kendini dönüyor, düşüyor veya bir yöne doğru savruluyor gibi hissetmesi, ve/veya etraftaki cisimlerin dönüyor veya hareket ediyor gibi hissedilmesi hali yani bir hareket yanılsamasıdır. Çoğunlukla iç kulak hastalıklarında ortaya çıkar. Vertigo bir hastalık olmayıp, başka bir hastalığın belirtisidir. Baş dönmesi ile birlikte bulantı, kusma, halsizlik, göz kararması, deride solukluk, terleme gibi belirtilerle birlikte işitme kaybı, kulak çınlaması, kulakta dolgunluk hissi, çift görme, okuma güçlüğü, baş ağrısı, bilinç bozukluğu, his bozuklukları, kuvvet kaybı gibi ek şikayetler de görülebilir. Dizziness ise; dengesizlik, kişinin ayağının altından yer kayıyormuş ya da teknedeymiş hissi, başta boşluk veya sersemlik hissi, olarak tanımlanmıştır. Genellikle beyin hastalıkları, boyun hastalıkları ve hormonal bozukluklara bağlı olarak gelişir. Fakat halk arasında tüm bu belirtileri ifade etmek için vertigo (baş dönmesi) terimi kullanılır.
Baş dönmesinin nedenleri :
Baş dönmesi en sık iç kulak hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkar. Beyin, beyincik, diğer sinir sistemi ve göz hastalıkları, kalp ritim bozuklukları, migren, şeker hastalığı, kansızlık, kolesterol ve trigliserid yüksekliği gibi denge sistemlerini etkiyebilecek pek çok hastalık, baş dönmesi şikayetine yol açabilir. Baş dönmesinin nedeni bazen psikolojik de olabilir.
Baş dönmesi şikayetine neden olan hastalıkların en sık görülenleri şunlardır:
- Pozisyona bağlı baş dönmesi (BPPV) İç kulaktaki kristallerin koparak, iç kulak sıvısı içinde yer değiştirmesiyle ortaya çıkan, özellikle belli baş pozisyonlarında şiddetlenen hastalıktır.
- Meniere hastalığı: İç kulak sıvısının basıncında artış nedeniyle tekrarlayan baş dönmesi atakları, işitme kaybı, kulakta dolgunluk hissi, kulakta uğultu veya çınlama belirtileri gösteren bir durumdur.
- Migren ile ilişkili baş dönmesi: Tekrarlayan baş dönmesi atakları ile birlikte baş ağrısı, ışıktan ve sesten rahatsız olma şikayetleri de vardır
- Düşme korkusuna bağlı baş dönmesi: Denge refleks mekanizmalarla korunur. Düşme korkusu nedeniyle, kişi sürekli dengesini kontrol altında tutulmaya çalışır. Bunun sonucunda ortaya çıkan baş dönmesi ve dengesizliktir.
- Denge siniri iltihabı: İç kulaktaki denge sinir hücrelerini etkileyen virüslerin neden olduğu iltihaplanmaya bağlı, ani ve şiddetli başlayıp çoğunlukla bir kaç hafta devam eden baş dönmesidir.
- İç kulak sıvısı kaçağı (perilenf fistülü)
- Bazı sinir sistemi hastalıkları (Beyin sapı damar tıkanıklıkları, parkinson hastalığı, multipl skleroz, beyin, beyincik, denge siniri, kulak kemiği tümörleri…)
- Kalp hastalıklarına bağlı baş dönmeleri
- Göz hastalıklarına bağlı baş dönmeleri …
Hangi Hekime Başvurmalı?
Baş dönmesinin en sık görülen nedenleri iç kulakla ilgili hastalıklar olduğu için hastayı öncelikle bir Kulak Burun Boğaz hastalıkları uzmanı değerlendirmelidir. Nöroloji, beyin cerrahi, göz, iç hastalıkları uzmanlarının da hastayı değerlendirmesi gerekebilir.
Baş dönmesi nasıl tedavi edilir?
Baş dönmesi, tek başına bir hastalık olmadığı için özel bir tedavi yöntemi yoktur. Baş dönmesine neden olan hastalık saptandıktan sonra bu hastalığın tedavisi ile düzelebilir. Örneğin:
- Pozisyona bağlı baş dönmesi: İç kulakta yerlerinden kopmuş kristaller, bazı pozisyon manevraları ile, baş dönmesi yapmayacak farklı yerlere yönlendirilir.
- Meniere hastalığı: Kesin bir tedavisi yoktur, hastalığın ilerlemesinin durdurmaya yönelik ilaçlar, orta kulağa ilaç enjeksiyonları ve bazen de ameliyatlardan yararlanılır.
- Denge bozukluğu korkusuna bağlı baş dönmesi: İlaçlar ve seanslar halinde uygulanan denge rehabilitasyon egzersizleri ile tedavi edilir..
- İç kulak sıvısı kaçağı (perilenf fistülü): Bir kaç gün içinde kapanmayan kaçakların ameliyatla kapatılması gerekir.
- Beyin, beyincik, denge siniri, kulak kemiği tümörleri: Çoğunlukla ameliyatla tedavi gerekir.