Gırtlak, boyunda boğazın alt kısmında yerleşmiş, ses tellerini barındıran ve nefes borusunun üzerinde yerleşmiş, solunum sistemine ait bir organdır.
Gırtlak kanserlerinin çoğu, mukoza adı verilen ve gırtlağın iç yüzeyini döşeyen pembe renkli kaplayıcı tabakanın yüzeyindeki yassı epitel hücrelerinden kaynaklanan yassı hücreli kanserlerdir. Genellikle gırtlağın iç yüzeyinden başlayan gırtlak kanserleri büyüdükçe gırtlağın kıkırdaklarına, nefes borusuna, boyundaki kas, sinir, damarlar ve lenf bezlerine yayılabilir.
Gırtlak – Larinks kanserinde risk faktörleri
- Tütün ürünlerinin kullanımı: Sigara içimi en önemli etkendir. Gırtlak kanseri bulunan hastaların %95’i sigara içen kişilerdir ve sigara içen kişilerde gırtlak kanseri gelişme riski içmeyenlere göre 25-30 kat daha fazladır.
- Aşırı alkol kullanımı: Özellikle sigara içimi ile birlikte olduğunda kanser gelişiminde rolü daha fazladır.
- İnsan papillom virüsü (HPV=Human Papilloma Virus)
Gırtlak – Larinks kanserinde belirtiler
Tümörün Gırtlakta yerleştiği yere göre belirtilerde farklı olabilir. Kanser ses tellerinde ise ses kısıklığı belirgindir. Gırtlağın üst kısmında yerleşmiş kanserlerde, boğazda yabancı cisim hissi, kulağa vuran ağrı ve boyunda şişlik olabilir. Ses tellerinin altındaki kanserlerde nefes alma güçlüğü ve hırıltılı solunum daha ön plandadır.
Bu belirtiler kanser dışındaki hastalıklarda da görülebilir. Bu belirtilerin birkaç haftadan uzun sürmesi ve düzelme göstermemesi durumunda kanserden şüphelenilmeli ve bir hekime muayene olunmalıdır.
Tanı ve tedavi
Hekiminiz öncelikle endoskop adı verilen optik aletlerle gırtlak muayenesi yapacak, şüpheli durumda tanı için genel anestezi altında biyopsi alacaktır. Biyopsiden önce ya da sonrasında, kanserin gırtlak veya boyundaki yayılımını ve büyüklüğünü değerlendirmek için, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, boyundaki lenf bezlerinin değerlendirilmesi için de ultrasonografik tetkik isteyebilir.
Tedavi şeklini belirlemede etkili faktörler
- Kanserin gırtlakta yerleştiği bölge
- Kanserin büyüklüğü ve yayıldığı yerler
- Biyopsi ile belirlenen hücre özellikleri (patoloji sonucu)
- Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
Tedavi seçenekleri
Ameliyat
Gırtlak kanserlerinde uygulanabilecek bir çok ameliyat yöntemi vardır. Eğer gırtlak kanseri erken teşhis edilmişse ve kanserin yerleşimi böyle bir ameliyat için uygunsa gırtlağın bir kısmının alınmasıyla ameliyat gerçekleştirilebilir. Bu ameliyatlarda geçici bir süre için boyuna solunum deliği açılır, ameliyat bölgesi iyileştikten sonra bu delik kapatılır ve ses çıkartma fonksiyonu korunur.
Transoral robotik cerrahi de seçilmiş vakalar için iyi bir alternatiftir. Robotik cerrahi için tedavi edilebilir gırtlak kanseri, gırtlağın üst bölgesinde ve ses tellerinde yerleşmiş (Supraglottik -glottik) kanserlerdir. Bunların içinde robotik cerrahinin diğer endoskopik yöntemlere göre daha avantajlı olduğu bölge gırtlağın üst bölgesindeki (Supraglottik) kanserlerdir.
Bu bölgelerin cerrahi tedavisinde, klasik boyun yaklaşımı ve endoskopik laser cerrahisi de uygulanabilir. Klasik cerrahilerde hastanın boynundan yapılan bir kesi ile birlikte, ameliyat sonrası nefes alabilmesi için gırtlağına delik açılır (Trakeostomi). Ameliyat sonrası bir süre, burnundan midesine iletilen beslenme tüpü ile beslenirler. Endoskopik laser cerrahisinde genellikle gırtlağına bir delik (Trakeostomi) açılmaz, ancak ancak; gırtlağın üst bölgesindeki (Supraglottik) kanserlere uygulanan laser cerrahisinden sonra normal beslenmeye geçiş, robotik cerrahiye göre daha uzun zaman alır. Muhtemel nedeni ise laserde, cerrahi derinliğin kontrol edilememesi ve çevre dokularda daha fazla yanık oluşmasıdır. Transoral robotik cerrahi de ise, endoskopik laser yaklaşımların sınırlamalarını aşarak 3 boyutlu, 16 kat büyüyebilen görüş avantajı sayesinde dokuların hassas disseksiyonuna, iyi bir tümör cerrahi sınırı sağlanmasına, iyi kanama kontrolü yapılmasına ve çevre dokuların korunmasına imkan sağlamaktadır.
Robotik cerrahinin bu avantajlarını, gırtlak – larinks kanserlerinin cerrahi tedavisinde kullanıyoruz. 150 den fazla robotik cerrahi deneyimimizle Ankara da Robotik gırtlak – larinks kanseri ameliyatlarını başarıyla gerçekleştirmekteyiz. Yine Türkiye de ilk defa Robotik KBB Canlı Cerrahi uygulaması, 20 Nisan 2017 tarihinde, Ankara AEH de ekibimiz tarafından gerçekleştirilmiştir. (Canlı Cerrahi Video)
Kanserin ilerlediği durumlarda gırtlağın tamamının alınması gerekebilir. Bu durumda nefes alma fonksiyonu kalıcı olarak boyundaki bir delikten gerçekleşir. Ses çıkartılabilmesi ve konuşma, ameliyattan bir süre sonra nefes borusu ile yemek borusu arasına yerleştirilen protezlerle mümkün olur.
Radyoterapi
Radyoterapi tek başına tedavi seçeneği olabileceği gibi, bazı durumlarda ameliyattan sonra radyoterapi verilerek her iki tedavi yönteminin de birlikte kullanılması gerekebilir.
Kemoterapi (ilaç tedavisi)
İlk tedavi seçeneği değildir. Genellikle ameliyatın mümkün olmadığı veya ameliyat ve radyoterapi uygulanıp kanserin kaybolmadığı ya da tekrarladığı durumlarda kullanılır.
